Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΗ "ΧΩΡΑ" ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΥ



Του Σήφη Φανουράκη



Ο «απολογισμός» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, στην Κ.Ε., σε ένα πρώτο επίπεδο ανάλυσης δεν φαίνεται να απασχολεί την κοινωνία και ιδιαίτερα τους εργαζόμενους. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάλυσης όμως, επιβεβαιώνει την αποδοχή του ψευδούς δόγματος : «δεν υπάρχει εναλλακτική».

Πίστευα ότι το 2004 συγκροτήσαμε αυτό το κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, όχι για να διαχειριστούμε την επερχόμενη περιοδική οικονομική κρίση, ούτε βέβαια ως κυβέρνηση, για να διαχειριστούμε την λιτότητα.

Βέβαια ο Ελληνικός λαός μας ψήφισε το 2015, για να τερματίσουμε την κρίση με την «επαναδιαπραγμάτευση» των μνημονίων και όχι να υπογράψουμε άλλο ένα.
 
Διαβάζοντας το κείμενο απολογισμού βλέπω να προωθεί το αφήγημα-σόφισμα ότι, τη ρήξη τελικά την ήθελε η Ε.Ε. ενώ εμείς ως φιλοευρωπαϊκό κόμμα απλώς θέλαμε μια «τίμια» διαπραγμάτευση !

Το πιο «φαιδρό» βέβαια είναι ότι, σε αυτό το κείμενο  προβάλλεται ως επιτυχία το τρίτο μνημόνιο, το οποίο δεν το θέλαμε αλλά μας εξασφάλισε, «χρηματοδότηση των υποχρεώσεων της χώρας για ολόκληρο το διάστημα μέχρι το 2018, προσφέροντας την απαραίτητη σταθερότητα που [επιτρέπει] …τη σχετική ανάκαμψη της οικονομίας και την οριστική απομάκρυνση του κινδύνου εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη» (σ. 42).

Το κείμενο αυτό ουσιαστικά δεν είναι απολογισμός, αλλά απλώς «νομιμοποιεί ηθικά» την καταστρατήγηση της δημοκρατικής λειτουργίας του κόμματος και την αποδοχή των μνημονιακών πολιτικών, στον ήδη γνωστό χαραγμένο δρόμο της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.

Οι τρεις «αντιπροσωπευτικοί» συντάκτες του κειμένου του απολογισμού (που χρημάτισαν υπουργοί), απλώς κατέγραψαν πραγματικότητες τις οποίες όμως τις περιτύλιξαν με μαεστρική εξωραϊστική τέχνη, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει κάποιο μήνυμα «αναγνώρισης» λάθους ή ήττας.


Είναι ένα κείμενο με «εξισορροπιστική μορφολογία» και αριστοτεχνικές αναφορές  στο «εχθρικό διεθνές περιβάλλον που είχε εξαρχής θέσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε συνθήκες καραντίνας» και στην «αδίστακτη προπαγάνδα των μέσων ενημέρωσης», με εμφανή στόχο την υπεκφυγή απόδοσης ευθυνών.

Ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του «συλλογικού ενωτικού» κειμένου του απολογισμού είναι, η συσκότιση της πραγματικότητας με αναφορές αόριστες, για την έλλειψη συντονισμού των υπουργών κ.α., που ξεστρατίζουν την ουσιαστική συζήτηση, για τα αίτια της εκλογικής αποτυχίας και  τον «εξοβελισμό» του κόμματος.
Είναι εμφανές ότι, από τον «απολογισμό» απουσιάζει η ανάλυση των αιτιών της «ήττας των ψευδαισθήσεων»,  κύρια του κόμματος και της ήττας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, κατά την διαπραγμάτευση του Ιούλη 2015.

Ο «απολογισμός» σαφώς δεν ασχολείται και με τη φυσιογνωμία του κόμματος, αποσιωπώντας ότι : η πάλη ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις που διεξάγεται στην κοινωνία καθρεπτίζεται και μέσα στο κόμμα, με τη μορφή ενός διαρκούς ιδεολογικού και πολιτικού αγώνα και υπό την επίδραση της ταξικών συγκρούσεων. 
   
Το κείμενο «απολογισμού» προσπερνά έντεχνα μια βασική αλήθεια : όταν  ένα κόμμα της Αριστεράς, αναπαράγει τα χαρακτηριστικά της αστικής διακυβέρνησης στην καθημερινή του πολιτική δράση, τότε είναι απλά μια κυβέρνηση με εμμονή σε λογικές και «στρατηγικές της διαχείρισης» και ουσιαστικά μετατρέπεται σε «σταθεροποιητικό» παράγοντα του πολιτικού συστήματος.

Ο «απολογισμός» αποφεύγει «ενωτικά» να αναγνώσει ότι, μετά το πρώτο συνέδριο του 2013 μέχρι σήμερα, η επικρατούσα εσωκομματική κατάσταση  ήταν απογοητευτική και σφραγίστηκε από φαινόμενα κομματικής «φεουδαρχίας» με κύρια χαρακτηριστικά, τη μη συμμετοχή των μελών του στην λήψη κρίσιμων αποφάσεων, την αδρανοποίηση των Ο.Μ. και τη μετατροπή τους σε εκλογικό εργαλείο για την ανάδειξη και εγκαθίδρυση μιας κομματικής γραφειοκρατίας, η οποία κυριαρχεί επί της εσωκομματικής ιδεολογικοπολιτικής διαπάλης και «διαχείμαζε» κυριολεκτικά  στον κομματικό αλλά και στον κρατικό μηχανισμό.

Η ταυτότητά του κόμματος ήταν κύρια αρχηγοκεντρική, «προεδρική» και χαρακτηριζόταν από στοιχεία μικροαστικού «φατριασμού», με επιμέρους μηχανισμούς και με πρόσωπα που είχαν και προσωπικές στρατηγικές και μικρές ή μεγάλες εξουσίες, με μηχανισμούς και όργανα ελεγχόμενα.

H πολιτική διαπάλη εντός του κόμματος είχε σταδιακά αποκτήσει μικροαστικά χαρακτηριστικά και με νοοτροπίες κατάληψης «καρεκλών» και θέσεων που μετέτρεψαν σταδιακά το κόμμα, σε κόμμα κυβερνητικής εξουσίας και πελατειακών σχέσεων· ένα κόμμα με γραφειοκρατική δομή και με στελέχη μικροαστικής «ενόρασης» που αναλάμβανε την περιφρούρηση της κομματικής «τάξης» αλλά και του προσωπικού βολέματος· ένα κόμμα με στελέχη πιστά στον «ηγέτη», χωρίς ιδέες, χωρίς πολιτικό πάθος, με χαμηλό επίπεδο κομματικής μόρφωσης, αλλά με  γραφειοκρατικό ναρκισσισμό.

Είναι σαφές ότι, η σταδιακή καταστρατήγηση  των θέσεων των συνεδρίων του κόμματος και η «πτώση» του οποιουδήποτε ριζοσπαστικού στοιχείου στη φυσιογνωμία του, αποτελεί και σήμερα την ύστατη μαρτυρία ενός κόμματος που ταλαντεύεται ανάμεσα σε «θετικούς» στόχους και ταυτόχρονα αποτελεί «ηθελημένα» την ενδοσκόπηση της μικροαστικής ενόρασης σοσιαλδημοκρατικής «κοπής», η οποία σήμερα τείνει να είναι και η μοναδική ταυτότητά του.

Είναι σαφές ότι ένα τέτοιο κόμμα οδηγήθηκε σταδιακά και μεθοδικά σε «ενσωμάτωση», με την κρίση ηθικών αξιών και την απεμπόληση του «ηθικού πλεονεκτήματος», το οποίο μετατράπηκε σε «μικροαστικό έπος».

Ως κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς «ντύθηκε το ένδυμα του ρεαλισμού» εφαρμόζοντας πολιτικές που είχαν ως αποτέλεσμα, τη μετάλλαξή του σχεδίου του, από ριζοσπαστικό σε ένα σχέδιο γνώριμο στο σοσιαλφιλελευθερισμό  της δεκαετίας του ΄80, που «μόλυνε» την ευρωπαϊκή αριστερά. Παγιδεύτηκε στην ρητορική περί κυβερνητικής «υπευθυνότητας», υιοθετώντας τον ρεαλισμό των σκληρών μεταρρυθμίσεων χωρίς τελικά να επιτύχει την ενίσχυση των κοινωνικών δυνάμεων που είναι ικανές να ενεργοποιούν και να ενσωματώνουν μια τέτοια «συστημική» αλλαγή.
 
Σαφώς και προώθησε ως εναλλακτικό σχέδιο, την αντικατάσταση των προγραμμάτων λιτότητας με ένα σχέδιο «ανάπτυξης» στα πλαίσια της «παραγωγικής ανασυγκρότησης» του Ελληνικού καπιταλισμού, ως πολιτικό αφήγημα.

Ωστόσο, ένας τέτοιος «σχεδιασμός» ως ιδεολογία ενός κοινωνικού προγράμματος, ανατράπηκε από την ίδια την πεμπτουσία του προγράμματος και μεταμορφώθηκε σε ενεργό ιδεολογικό μηχανισμό «ανάπτυξης».

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα εξουσίας και ως κυβέρνηση εξέφρασε ένα ευρύτατο και ετερόκλητο κοινωνικό και ταξικό «πλήθος»· ένα κοινωνικό «πλήθος», των φτωχών και εξαθλιωμένων στρωμάτων αλλά και μιας επιχειρηματικής «κάστας», η οποία ψάχνει την πολιτική και οικονομική της επιβίωση· μια «κάστα» που διαμόρφωσε την πολιτική πραγματικότητα της Μεταπολίτευσης, με την ενσωμάτωση των μικρομεσαίων στρωμάτων μέσω παράπλευρων μηχανισμών διαφθοράς και διαπλοκής, μέσω μιας ατέλειωτης δια-πλοκής παροχών, προγραμμάτων, διορισμών και δόμησε ένα βαθύ κομματικό κράτος.

Η «συνύπαρξη» αυτών των στρωμάτων ήταν ουσιαστικά αδύνατη, με ανύπαρκτα πεδία σύγκλησης και υπαρκτές αντιθέσεις, όπου ηγεμόνευσε η παλιά επιχειρηματική «κάστα».

Η διαχείριση αυτής της «αδύνατης σύγκλησης», ουσιαστικά καθόρισε και την ιδεολογικοπολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση χωρίς πολιτική ηγεμονία και χωρίς κοινές  ιδέες και αξίες ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα και τα «συμφέροντα»· ένα κόμμα χωρίς ηθική και ιδεολογική ηγεμονία.

Είναι σαφές ότι ένας απολογισμός, συνιστά το σημείο τομής ανάμεσα σε ένα παρελθόν και ένα μέλλον.

Αυτός ο «απολογισμός» περιλαμβάνει το αίσθημα του χρονικού συνταυτισμού του παρελθόντος, του παρόντος και μέλλοντος τα οποία συμπλέκονται και προβάλλονται στο επίπεδο του «πραγματισμού».

Διαβάζοντάς τον και ιδιαίτερα την ανάλυση των αιτιών της εκλογικής ήττας, θυμήθηκα τον Μπρεχτ που έγραφε ότι «…μερικοί μου θυμίζουν αυτούς οι οποίοι δεν ανησυχούν γιατί δεν έχουν πόδια, αλλά πιστεύουν ότι στην κρίσιμη στιγμή θα φυτρώσουν στους ώμους τους φτερά» .

                                        
Ο Σήφης  Φανουράκης είναι αρχιτέκτονας

ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ: ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Σημεία από την απόλυτα επιτυχημένη, ανοικτή εκδήλωση-συζήτηση του ιστότοπου "ρωγμές" σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2020 στο Πολύκεντρο νεολαίας του Δήμου Ηρακλείου με θέμα "Ανισότητες, απειλή για την κοινωνία και τη δημοκρατία":


Η καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου Μαρία Καραμεσίνη μίλησε για τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες στα πλαίσια της καθολικής επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού, όπου οι αγορές απορυθμίζουν τις δομές εξισορρόπησης των ανισοτήτων, εξοβελίζοντας την πολιτική και αφαιρώντας από τη δημοκρατία και το κράτος τη δυνατότητα παρέμβασης στην κατεύθυνση της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. 

Όλα αυτά συμβαδίζουν με μια πρωτοφανή κρίση των μορφών συλλογικής πολιτικής και συνδικαλιστικής εκπροσώπησης της κοινωνίας που συνδέεται άμεσα με την υποχώρηση των δυνάμεων της εργασίας και την κυριαρχία των δυνάμεων του πιο επιθετικού κεφαλαίου. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρξει μεγάλη στέρηση εσόδων, από τη φορολογική αντιμεταρρύθμιση, (αντίστροφη αναδιανομή πλούτου και εξουσίας από κάτω προς τα επάνω), ιδιωτικοποίηση του κράτους πρόνοιας, μαζική εξαθλίωση και άνοιγμα της ψαλίδας των ανισοτήτων, όπου 2000 δισεκατομμυριούχοι κατέχουν το 60% του πλούτου και 22% φτωχοί στερούνται βασικών αγαθών! 



Η κατάρρευση του απατηλού ονείρου του "μικροκαπιταλιστή", που θα έχει συμμετοχή σε μερίσματα και μετοχές, σε μια οικονομία φούσκα, που κυριαρχείται από τον χρηματοπιστωτικό σε βάρος του παραγωγικού τομέα και που έσκασε με θόρυβο, απαλλοτριώνοντας μαζί με τις ψευδαισθήσεις και αμέτρητες μικρές και μεγαλύτερες περιουσίες, μετέτρεψε την Ευρώπη σε ένα αυταρχικό μόρφωμα, όπου η συγκολλητική της ουσία δεν είναι η αλληλεγγύη και η δημοκρατία, αλλά τα αυταρχικά κανονιστικά πλαίσια των αγορών και η "συνταγματοποίηση" του νεοφιλελεύθερου δόγματος. 

Επίσης μίλησε για τις νέες μορφές ανισοτήτων που προκύπτουν από την κλιματική κρίση και την 4η βιομηχανική επανάσταση και τις προκλήσεις που αυτές σηματοδοτούν για την κοινωνία και την αριστερά. Σε αυτά τα πλαίσια αναφέρθηκε στον "παγκόσμιο νότο", την προσφυγική-μεταναστευτική κρίση, και στον αγώνα για "κλιματική δικαιοσύνη" και "δίκαιη μετάβαση" σε αυτήν τη νέα εποχή των μεγάλων αντιφάσεων.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιάννης Ζαϊμάκης μίλησε για τις ανισότητες στο πεδίο της κοινωνίας της γνώσης και το πώς αυτές σχεδιάζονται και αναπαράγονται μέσα από τα πλαίσια της κυριαρχίας ενός "ακαδημαϊκού καπιταλισμού" εντός του "νεοφιλελεύθερου πανεπιστημίου", όπου η γνώση νοείται ως εμπόρευμα στην υπηρεσία της "αγοράς", περιορίζεται ασφυκτικά η ακαδημαϊκή ελευθερία και όπου η "αξιολόγηση" στα μέτρα μιας αγοραίας αντίληψης για τη επιστήμη, υπονομεύει τον κοινωνικό ρόλο του πανεπιστημίου και υποβαθμίζει τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές σπουδές. 

Διέξοδος υπάρχει μέσα από το σπάσιμο των "περιφράξεων", την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας, τη διάχυση της γνώσης προς όφελος της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. 

Και στις δύο εισηγήσεις αλλά και στις παρεμβάσεις που ακολούθησαν, κοινή ήταν η διαπίστωση ότι χρειάζονται νέα αναλυτικά εργαλεία και πολυδιάστατες μορφές συλλογικής σκέψης και δράσης, στα πλαίσια της οικοδόμησης ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου άμβλυνσης των ανισοτήτων, αμφισβήτησης του καταναλωτικού μοντέλου, εκδημοκρατισμού της οικονομίας και κοινωνικοποίησης της γνώσης. 



Η αύξηση των ανισοτήτων, η "φυσικοποίηση" της ανισότητας, που κουμπώνει με την ιδεολογία της "αριστείας" και τη βιοπολιτική της ατομικής ευθύνης, η κουλτούρα του καριερισμού και του άκρατου ανταγωνισμού, η επικράτηση σε ευρύτατο επίπεδο στην κοινωνία και το πανεπιστήμιο μιας ανώτερης "διοικητικής τάξης" και σε άμεση συνάρτηση με αυτό, ενός εξαρτημένου "πρεκαριάτου" απασχολήσιμων, ετερο-υποαπασχολούμενων "νομάδων", που βαπτίζεται ευελιξία, καθώς και η περιθωριοποίηση σημαντικών κοινωνικών στρωμάτων, ο φόβος του κοινωνικού υποβιβασμού, η συγκέντρωση του πλούτου και της γνώσης αιχμής σε πολύ λίγους, δημιουργεί ασφυκτικές πιέσεις για τη δημοκρατία, διευρύνοντας τα στεγανά για τους πολλούς και την υπερσυγκέντρωση εξουσίας στις οικονομικές ελίτ. 

Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν δυστοπικές προοπτικές για τη συντριπτική πλειοψηφία της ανθρωπότητας, εάν δεν υπάρξει ένα νέο κύμα χειραφέτησης απέναντι στις "αγορές" και την ολοκληρωτική εξουσία τους σε θεσμικό και πολιτισμικό επίπεδο, επανανοηματοδότηση της δημοκρατίας, επανάκαμψη της πολιτικής και εξύψωση του ρόλου του πολίτη, με στόχο μια αξιοβίωτη ζωή. 



Ιστότοπος "Ρωγμές"                                                     23 Φεβρουαρίου 2020



ΟΠΤΙΚΟ-ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΣΤΟ YOU TUBE 



ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ: ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

 
                                                                                           
     






                                 

 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ο χώρος ιδεών, διαλόγου και δράσης Ρωγμές σε συνεργασία με το  Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς
διοργανώνουν, στο Ηράκλειο Κρήτης, εκδήλωση/συζήτηση με θέμα:

 ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ
 Απειλή για την κοινωνία και τη δημοκρατία

Παρασκευή, 21 Φεβρουαρίου 2020, ώρα 7μμ
Πολύκεντρο Νεολαίας Δήμου Ηρακλείου (Ανδρόγεω 4)


Ομιλητές: 

·   Μαρία Καραμεσίνη, καθηγήτρια Οικονομικών της Εργασίας και της Κοινωνικής Πολιτικής,
 Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
«Ανισότητες, νεοφιλελευθερισμός και νέο κοινωνικό συμβόλαιο»

 *
·   Γιάννης Ζαϊμάκηςκαθηγητής Κοινωνιολογίας του Πολιτισμού και των Τοπικών Κοινωνιών,
Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
«Κοινωνία της γνώσης, ανισότητες και νεοφιλελεύθερο πανεπιστήμιο»

 *
·   Σπύρος Λαπατσιώραςεπίκουρος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών,
Πανεπιστήμιο Κρήτης
«Κοινωνικές-οικονομικές ανισότητες στο σύγχρονο κόσμο:  Όροι και προϋποθέσεις αλλαγής κατεύθυνσης»

 *



*

Η εκδήλωση γίνεται με αφορμή το βιβλίο:

Ανισότητες, νεοφιλελευθερισμός και ευρωπαϊκή ενοποίηση
Προοδευτικές απαντήσεις

Επιμέλεια: Μαρία Καραμεσίνη
Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς / εκδόσεις Νήσος (2019)


*



Ρωγμές, χώρος ιδεών διαλόγου και δράσης:  http://rogmeshra.blogspot.com/
Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς: https://poulantzas.gr/