ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΠΟΣΤΑΞΗΣ ΜΙΑΣ ΙΔΙΟΤΥΠΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ

Παρουσιάζουμε τις εισηγήσεις στην εκδήλωση που οργάνωσαν οι "ΡΩΓΜΕΣ" χώρος ιδεών, διαλόγου και δράσης, την Πέμπτη 28 Μαρτίου στο Ηράκλειο με θέμα: "ΓΕΙΤΟΝΙΑ-ΔΗΜΟΣ-ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, θεσμοί, συμμετοχή, ανάπτυξη"

Εισηγητές ήταν οι: Ανηψητάκης Αντώνης, Λυμπεράκης Πέτρος και Οικονομάκης Φανούρης. Τη συζήτηση διεύθυνε η δημοσιογράφος Νέλλη Κατσαμά. 

(Προσπάθεια απόσταξης μιας ιδιότυπης αυτοδιοικητικής εμπειρίας)

του Αντώνη Ανηψητάκη

Ηράκλειο, 28.3.2019, οργάνωση Ρωγμές

Ευχαριστώ για την τιμητική πρόσκληση. Ευχαριστώ διπλά γιατί με προκαλεί να αναστοχαστώ την όποια αυτοδιοικητική μου εμπειρία.

Να σχολιάσω όμως πρώτα την αφίσα της εκδήλωσης. Το όνομά μου καίτοι δεν είναι η ψυχή μου, θα ήθελα να γράφεται σωστά. Όλα με Η, ίσως με κολακεύει η ιδέα πως δεν ψήνομαι. Μικρό το κακό. Η μεγάλη μου αντίρρηση έγκειται στην τελευταία λέξη. Ανάπτυξη. Την χρησιμοποιούν οι πάντες, από την Ακροδεξιά ως την ακροαριστερά. Η έννοια αυτή δεν είναι αθώα, δεν υπάρχει καλή ανάπτυξη, όπως δεν υπάρχει καλός καρκίνος. Είναι το βασικό νοητικό πολιτικό μας εργαλείο που μας έχει εθίσει να σκεφτόμαστε με όρους διαρκούς μεγέθυνσης. Κάτι τέτοιο όμως είναι άτοπο σε ένα πεπερασμένο πλανήτη, που ήδη τον απομυζούμε με ρυθμούς που δεν μπορεί να παρακολουθήσει. Θα επανέλθω.

Η αυτοδιοικητική μου εμπειρία μετράει πέντε εκλογές, οι δύο πρώτες αποτυχημένες. 1986, υποψήφιος Δήμαρχος Σητείας με τη ΔΚΑ, 6%. 2002 υποψήφιος Νομαρχιακός Σύμβουλος με το Λασίθι 2148, 8,5%, 2006 υποψήφιος Νομάρχης με το Λασίθι στην Πλώρη 10%, 2009 και 2014 υποψήφιος Περιφερειάρχης με τη Μια Κρήτη με 4% και 3% αντιστοίχως.

Αυτή η μάλλον αποτυχημένη εκλογική διαδρομή αν την κρίνουμε με όρους ποσοστών φαίνεται ίσως να έχει κάποιο ενδιαφέρον. Θα προσπαθήσω να το εντοπίσω ανατρέχοντας στο θεωρητικό υπόβαθρο της πολιτικής μου συγκρότησης, στις θέσεις που διατύπωσα, στον τρόπο που πολιτεύτηκα. Τέλος θα σχολιάσω μερικά από τα θέματα που απασχολούν σήμερα τον τόπο μας.

Από νέος εντάχθηκα στη αντιδογματική αριστερά, Ευρωκομμουνισμός, Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, Ιστορικός συμβιβασμός και στα καθ’ ημάς  ΔΑ, ΡΦ, ΚΚΕ εσωτ., Ηλιού, Κύρκος, ΕΑΔΕ. Ποιος όμως ο πυρήνας αυτού του τρόπου σκέψης που μέσα μου συνεχώς επιβεβαιώνεται, παρότι στην κοινωνία διαρκώς απαξιώνεται από ένα ακαταμάχητο διχαστικό στερεότυπο, οι νεότεροι ίσως να μην καταλαβαίνουν για ποιο πράγμα μιλάω.

Έχει στη βάση του την έννοια της ηγεμονίας και της πειθούς των πολιτών, ώστε η συμμετοχή τους να είναι συνειδητή και όχι την έννοια της κυριαρχίας και της χειραγώγησης μαζών - στρατιωτών που εκτελούν εντολές. Έχει στη βάση του την έννοια του προωθητικού συμβιβασμού ανάμεσα σε διαφορετικές πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και κινήματα που εξασφαλίζουν ώριμες διαρθρωτικές αλλαγές, προοδευτικές μεταρρυθμίσεις και όχι επαναστατικές αλλαγές μειοψηφικών πρωτοποριών που καταρρέουν χωρίς κανείς να τις υπερασπιστεί, όπως έγινε στην ΕΣΣΔ ή μεταλλάσσονται στο αντίθετο τους, όπως γίνεται στην Κίνα.

Από αυτό το πλέγμα ιδεών τι όμως κράτησα για την Αυτοδιοίκηση; Κράτησα την έννοια της αυτονομίας των μαζικών χωρών και των μαζικών φορέων. Τα κόμματα δεν πρέπει να καπελώνουν την αυτοδιοίκηση, δεν έχουν δουλειά να μοιράζουν χρίσματα, ούτε και οι επίδοξοι δημοτικοί μας άρχοντες πρέπει να τα επιδιώκουν. Όσο γίνεται αυτό δεν θα επιτευχθεί ποτέ η Αυτοδιοίκηση να γίνει κυβέρνηση, τοπική ή περιφερειακή.

Πρακτικά τι σήμαινε αυτό; Δεν αντιμετώπισα ποτέ τους συναδέλφους μου, ως εκπροσώπους κομμάτων ακόμα κι αν κάποιοι θεωρούσαν έτσι τους εαυτούς τους, απέφευγα αναφορές σε κόμματα, προσκαλούσα τις παρατάξεις να βρούμε λύσεις, τους άκουγα. Επιζητούσα προωθητικές  συγκλίσεις, δεν φειδόμουν καλών λόγων σε όποιον διατύπωνε θετικές προτάσεις σε πλήρη αντίθεση με το κυρίαρχο πολιτικό πρότυπο που αναζητά να μηδενίσει τα θετικά του αντιπάλου και να μεγεθύνει τα αρνητικά του, απέφευγα τις απαξιωτικές ατάκες. Τι πετύχαμε με αυτό, ελάχιστα, όσον αφορά τις αποφάσεις, συμβάλλαμε όμως σε ένα καλύτερο κλίμα διεξαγωγής των συνεδριάσεων, συμβάλλαμε σε ένα διάλογο μη κωφών. Το συστήνω, να ακούτε τους άλλους, δεν είναι για το πολιτικό savoir vivre, είναι γιατί τα προβλήματα είναι μεγάλα, δεν μπορεί κανείς μόνος του και μια διασπασμένη αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να εμπνεύσει τη συμμετοχή των πολιτών.

Γιατί όμως οι προτάσεις μας ακούστηκαν, αλλά δεν εισακούστηκαν. Ας αναφέρω μερικές με δυο λόγια για καθεμία.

1. Ένα διεθνές συνέδριο για την Κρήτη, που θα ανιχνεύει τάσεις και θα αναζητεί τον καλύτερο προσανατολισμό του νησιού μας. Αν ο προηγούμενος αιώνας ήταν ο αιώνας των φαραωνικών έργων που απαξιώνονται με το χρόνο και της μαζικής παραγωγής κάποιοι λένε πως ο αιώνας τούτος θα είναι ο αιώνας των έξυπνων μικρών συσκευών που γίνονται εξυπνότερες με τη χρήση και της εξατομικευμένης παραγωγής σε όλους τους τομείς, από το φάρμακο, ως το ρούχο, και από το σπίτι ως τον τουρισμό.  Είχα ακούσει πριν λίγα χρόνια στο ΚΑΜ στα Χανιά έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες αρχιτέκτονες, τον Ηλία Ζέγγελη, να προβλέπει πως σε 50 χρόνια θα γκρεμίζουμε τα θέρετρα στις ακτές γιατί το μοντέλο του τουρισμού θα έχει αλλάξει. Το ΡΒΝΒ είναι ίσως ένα προμήνυμα.

2. Να συστήσουμε στην Περιφέρεια μια “Διεύθυνση των Μικρών Πραγμάτων”, όπου κάθε πολίτης μπορεί να καταθέτει παρατηρήσεις και προτάσεις για το δημόσιο χώρο. Παράλληλα να εμπνεύσουμε τους πολίτες να διαθέτουν 15 λεπτά της ώρας την ημέρα για την Κρήτη, για να εξοικονομούν ενέργεια, για να διαχειρίζονται καλύτερα τα σκουπίδια και τα νερά τους, για να οδηγούν οικονομικότερα και ασφαλέστερα κ.ο.κ.  Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας μας θα έδινε για την Κρήτη 1 περίπου € κάθε μέρα. Αν κάνουμε τον πολλαπλασιασμό τα οφέλη σε μια αυτοδιοικητική θητεία θα ήταν πολλαπλάσια από όσα παίρνουμε από την κρατικούς πόρους ή την ΕΕ. Σχετική ήταν και η πρότασή μας για διαγωνισμό εξοικονόμησης ενέργειας των Δήμων της Κρήτης, όπου θα έπαιρναν μέρος όλοι, από τα σχολεία ως τα ΚΑΠΗ.

3. Για να αναβαθμίσουμε τη σχέση αιρετών υπαλλήλων με στόχο διακριτούς ρόλους, όπου οι υπηρεσίες εκπονούν εναλλακτικές λύσεις χωρίς παρεμβάσεις και οι πολιτικοί αποφασίζουν προτείναμε ένα κουμπαρά αξιοκρατίας που θα συγκέντρωνε ένα ποσοστό της αποζημίωσης των αιρετών και θα δίνονταν για επιβράβευση ή για μετεκπαίδευση σε υπαλλήλους που θα ξεχώριζαν για την δουλειά τους.

4. Προτείναμε μια αποτελεσματικότερη και φτηνότερη τουριστική προβολή του νησιού συλλέγοντας και προβάλλοντας μαρτυρίες ανθρώπων που επέλεξαν την Κρήτη ως πατρίδα τους, έφτιαξαν σπίτι εδώ και ζουν εδώ όλο το χρόνο.

5. Προτείναμε και στηρίξαμε το Παρατηρητήριο των Έργων το οποίο όμως ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Έχοντας πλήρη συνείδηση της χρόνιας συμπεριφοράς μας ως φτωχών και σπάταλων προτείναμε να δούμε τον τρόπο που απορροφήσαμε τα κονδύλια, που από τα πρώτα ΜΟΠ ως σήμερα πήραμε από την ΕΕ. Κι αν είναι δύσκολο να το κάνουμε συνολικά ας το κάνουμε για τα λιμενικά που έγιναν στην Κρήτη τα οποία τα περισσότερα αστόχησαν.

6. Προτείναμε το δέχτηκαν, αλλά δεν κατάλαβα ποτέ γιατί δεν το εφάρμοσαν πριν από κάθε συνεδρίαση του ΠΣ να καλείται και να τιμάται ένας επιφανής Κρητικός για μια σύντομη ομιλία, χάσαμε ανάμεσα σε πολλούς να ακούσουμε τον Κλάδο και το Ροδιτάκη, ας μη χάσουμε την ευκαιρία να ακούσουμε τον Τραχανά και τον Συνολάκη. Δείτε την πρόσφατη ομιλία του τελευταίου στο ΒLOD (https://www.blod.gr/lectures/i-klimatiki-allagi-kai-oi-paralies-tis-ellados/)για τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής στην Κρήτη και για το χορό των δισεκατομμυρίων που σπαταλώνται με τα διάφορα λιμενικά και υδραυλικά έργα.

Γιατί λοιπόν αυτές οι προτάσεις και άλλες παρεμφερείς δεν εισακούστηκαν;

Γιατί  η Αυτοδιοίκηση κινείται στις ράγες μιας γραφειοκρατικής διεκπεραίωσης, αντί να αναζητά την οραματική διαχείριση των πραγμάτων όπως παραδειγματικά έκαναν οι δάσκαλοι μου στην αυτοδιοίκηση ο Κλάδος και ο Μπένος. Αξίζει σήμερα να τους θυμηθούμε. 

Ο Κλάδος ξεπερνώντας τοπικισμούς ενέπνευσε τη συνεννόηση των κοινοτήτων του Ψηλορείτη, έφτιαξαν τον ΑΚΟΜΜ ως εργαλείο προκοπής της περιοχής. Ο Κλάδος δεν διαγκωνίζονταν για προγράμματα, δεν τον ενδιέφεραν τα έργα βιτρίνας. Είχε πρόγραμμα και εφαρμόζοντας τη μέθοδο του παζλ, όπως ο ίδιος έλεγε, διεκδικώντας με ακαταμάχητη τεκμηρίωση μόνον ότι ταίριαζε στο πρόγραμμα του, κατάφερε να συζητιέται με εγκωμιαστικό τρόπο ο ίδιος και τα Ανώγεια στην ΕΕ. Κι ο Μπένος πήρε μια πόλη κατεστραμμένη από τους σεισμούς και έγινε κυβερνήτης της επιβάλλοντας στα Υπουργεία να στείλουν κλιμάκια στην πόλη, που έμεναν σε σκηνές και κόντρα σε μικροσυμφέροντα που απειλούσαν να τον λιντσάρουν με ένα επιτελείο φωτισμένων τεχνοκρατών κατάφερε να ξαναχτιστεί η Καλαμάτα με πρότυπο τρόπο. Σημειώστε επίσης πως και οι δυο τους είχαν ιδιαίτερη σχέση με τον Πολιτισμό, όπως υπογραμμίζει η φιλία και συνεργασία τους με το Μάνο Χατζηδάκη. 

Αξίζει και είναι ανάγκη να φτιαχτεί μια σχολή αυτοδιοίκησης για να διδάσκεται το παράδειγμά τους, αλλά και όσες άλλες καλές πρακτικές έχουν συμβεί στην Αυτοδιοίκηση τα τελευταία χρόνια.

Ένας άλλος λόγος που δεν εισακουστήκαμε είναι γιατί δεν μας είχαν ανάγκη. Γιατί ως σήμερα το εκλογικό σύστημα κατοχυρώνοντας τις αυτοδυναμίες, δεν δίνει στις μειοψηφίες δημιουργικό ρόλο, παρά μόνο ελεγκτικό. Έτσι μια αυτοδύναμη πλειοψηφία συνήθως δεν έχει λόγο να δεσμεύεται σε άλλους.

Όμως ο βασικότερος λόγος  έγκειται στο ότι ελάχιστοι στην αυτοδιοίκηση έχουν όραμα, συνεκτικό πρόγραμμα, σχέδιο. Τα χρόνια που είμαι στα αυτοδιοικητικά συμβούλια μάλλιασε η γλώσσα μου να ζητάω μισή σελίδα πολιτική εισήγηση να συνοδεύει μια θάλασσα έργων και αριθμών στις πολυσέλιδες εκτυπώσεις λογιστικών πινάκων που μας μοιράζονται και να επισημαίνει προτεραιότητες. Πολιτική όμως σημαίνει προτεραιότητες, όχι ανιεράρχητη λίστα έργων και δράσεων.

Χρειάζεται, κι αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό που καταθέτω, να συζητήσουμε και να αποκτήσουμε μια νέα αφήγηση για τον κόσμο που να είναι ρεαλιστική, συνεκτική και να εμπνέει τους κρητικούς, άρχοντες και αρχομένους, που θα αντικαθιστά μυωπικές τοπικιστικές διεκδικήσεις και διανομές κόλλυβων με ένα όραμα για τον κόσμο που θα δίνει στην Κρήτη και στην κοινωνία της θέση και ρόλο.

Ψήγματα αυτής της αφήγησης επιχειρώ να διατυπώσω.

1. Η πολιτική ορίζεται από δυο συνδέσμους, το «ή» και το «και». Με το «ή» βάζεις τη διαχωριστική γραμμή, προτάσσοντας το όραμά σου, την πολιτική σου αφήγησή. Με το «και» αθροίζεις συμμάχους προκειμένου να το πετύχεις. Αν αυτά δεν τα ορίσεις σωστά δεν κάνεις τίποτα.

Ας δούμε το «ή». Ποια είναι η σωστή διαχωριστική γραμμή σήμερα στον κόσμο; Αφορά ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα, καπιταλισμός ή σοσιαλισμός; Αφορά θρησκείες και συμπεριφορές, καλβινικός χριστιανισμός ή ισλαμικός φονταμενταλισμός; Όχι ισχυρίζομαι, το κρίσιμο «ή» της εποχής μας είναι αν θα σωθεί ο πλανήτης ή δεν θα σωθεί. Μετά έρχεται το εθνικό, το τοπικό συμφέρον, οι ιδεολογίες, οι θρησκείες. Την κλιματική απειλή που υπερβαίνει την ταξική πάλη ο Μαρξ δεν μπορούσε να την ξέρει,. Ο πλανήτης μας δεν είναι πια το σταθερό ρινγκ όπου μια τέτοια πάλη μπορεί να εκδηλωθεί. 

Ο Μαρξ επίσης δεν μπορούσε να ξέρει τις στρεβλώσεις και την κατάρρευση των πολιτικών συστημάτων που οικοδομήθηκαν στο όνομά του. Να γιατί ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ με τον Ιστορικό Συμβιβασμό του και με τη Δίκαιη Λιτότητα, όχι δίκαιη ανάπτυξη,  είναι επίκαιρος σήμερα. 

Ας δούμε τώρα το «και». Αν συμφωνούμε στην παραπάνω διαχωριστική γραμμή που προτάσσει τη σωτηρία του πλανήτη πρέπει να αθροίσουμε τις μέγιστες δυνατές δυνάμεις που προτάσσουν την ίδια αγωνία. Δεν αποκλείω κανένα εξόν από τους ρατσιστές, τους ναζιστές, τους φασίστες, τους φανατικούς. Μέσα σε αυτή τη συμμαχία θα αξιοποιούσα και την Τράπεζα της Ελλάδας, όποιος κι αν ήταν ο Διοικητής της, από τη στιγμή που υποστηρίζει με τη γνωστή μελέτη της, πως το κόστος στην Ελλάδα από την κλιματική αλλαγή τα προσεχή χρόνια θα είναι πολλαπλάσιο από το χρέος της χώρας. Ο κίνδυνος των εξορύξεων πρέπει να μας ενώσει να αφήσουμε τις αχίλλειες εμμονές μας και με οδυσσειακό ή μπερλιγκουερικό τρόπο να στήσουμε τις συμμαχίες μας. Κανείς δεν περισσεύει.

2. Ανθρωπολογία. Σκηνή θηλασμού.

Πως θα την περιγράψουμε. Η μάνα θηλάζει το παιδί της; Το παιδί βυζαίνει τη μάνα του; Δεν είναι ασήμαντη η διαφορά. Υπογραμμίζει τη διαφορά ανάμεσα σε δυο πολιτισμούς, όπου ο ένας είχε κυρίαρχο το δοτικό στοιχείο και ο άλλος το αρπαχτικό. Οι παλιότεροι πολιτισμοί, ανάμεσα σε αυτούς μάλλον και ο πρωτομινωικός είχαν ως κυρίαρχο στοιχείο το δοτικό. Οι νεότεροι πολιτισμοί έχουν ως κυρίαρχο στοιχείο το αρπαχτικό. Δεν βυζαίνει μόνο το παιδί τη μάνα του, βυζαίνει η ισχυρότερη τάξη την πιο αδύνατη, το ισχυρότερο έθνος το πιο αδύνατο, βυζαίνουν οι άνθρωποι τη φύση.

Κι οι αρχαίοι Έλληνες αρπαχτικό πολιτισμό είχαν, όμως με το μέτρο, την ύβρη, την Άτη προσδιόριζαν τα όρια τους, με πολύ μεγαλύτερη σαφήνεια απ’ ότι εμείς που εσχάτως ανακαλύψαμε την αειφορία περισσότερο για να εξωραΐσουμε παρά για να αναστρέψουμε την “κατήφορο” πορεία μας.

Άτη κατά το Συκουτρή σημαίνει την τύφλωση, που σε κάνει να χάσεις την επίγνωση της θέσης σου στον κόσμο και του αληθινού σου συμφέροντος, την τυφλή και ακαταμάχητη ορμή να εκτελέσεις μία πράξη, η οποία θα σε οδηγήσει στον όλεθρο, τις συνέπειες αυτής της πράξης.

Τα πόδια της είναι απαλά και περπατεί πάνω στα κεφάλια των ανθρώπων, δεν την αντιλαμβάνονται όταν έρχεται, αφού σκοτίζει πρώτα το νου, ώστε να γίνει ο άνθρωπος όργανο του ίδιου του του αφανισμού …

Αυτός ο ορισμός της Άτης ταιριάζει γάντι στον ορισμό της  ανάπτυξης, νοούμενης ως συνεχούς μεγέθυνσης. Η τύφλωση που προκαλεί παραπέμπει στον σύγχρονο Οιδίποδα. Ο σημερινός  άνθρωπος δεν βυζαίνει απλώς τη μάνα - φύση, δεν κοιμάται απλώς με τη μάνα του,  εικόνα που έδωσε το αρχέτυπο του Οιδιπόδειου στον φροϊδικό κόσμο των ατόμων, αλλά τη βιάζει, όχι ως άτομο, αλλά ως γένος των ανθρώπων, βιάζει τη μήτρα που το γέννησε, τυφλωμένο από την Ατη - Ανάπτυξη. Και πάει και πιο πέρα από το βιασμό, την εκπορνεύει, την πουλά, εκχερσώνει περιοχές natura, απειλούμενες με ερημοποίηση για να φυτέψει υδροβόρο γρασίδι του γκολφ, οριοθετεί οικόπεδα στη θάλασσα για να εξορύξει υδρογονάνθρακες την ίδια στιγμή που ορκίζεται να πάρει μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής που προκαλούν κατ’ εξοχήν οι υδρογονάνθρακες, ετοιμάζεται να κόψει εκατοντάδες χιλιάδες ελιές στο Καστέλλι όταν το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στη Σητεία υπολειτουργεί λόγω προβληματικής διασύνδεσης και όταν το πρόβλημα μας δεν είναι ο μικρός αριθμός τουριστών που επισκέπτονται την Κρήτη. ...

Ίσως σας ξένισα και σας μαύρισα την ψυχή. Καταθέτω λοιπόν την ελπίδα όπως την έζησα ένα απόγεμα πριν 8 χρόνια. Άνοιξη και τότε του 2011, μέρες του πυρηνικού  ατυχήματος στη Φουκουσίμα,  καλεσμένος του ευρωβουλευτή Τρεμόπουλου στις Βρυξέλλες, παρακολουθώ την παρουσίαση του βιβλίου ενός γκουρού της σύγχρονης σκέψης, του Λέστερ Μπράουν. Τίτλος: «Ο πλανήτης μας στα όρια του». Διεκτραγωδεί την “κατήφορο” προοπτική του ανθρώπου και της φύσης με σωρεία παραδειγμάτων. Κλιματική αλλαγή, λιώσιμο πάγων, ανύψωση της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας, ερημοποίηση, ακραία καιρικά φαινόμενα, καταστροφή παραγωγικών εδαφών, εξάντληση αποθεμάτων γλυκού νερού. Κατάθλιψη. Μια χαραμάδα φωτός μόνο στην απάντησή του στην τελευταία ερώτηση μιας νεαρής που εξέφρασε την αγωνία όλων μας. «Κύριε Μπράουν δεν υπάρχει δηλαδή καμιά ελπίδα;» «Ίσως, αν απεξαρτήσουμε την ευτυχία από την κατανάλωση».

Αυτή η φράση με ένα τρόπο μαγικό μου έδιωξε την κατάθλιψη που μου προκαλούσαν σωρευτικά η Ελληνική κρίση, η Φουκουσίμα και όσα είπε προηγουμένως ο συγγραφέας. Έφυγε η θλίψη και με κατέκλυσε μια περίεργη πολιτική εφορία. Σκέφτηκα πως δεν υπάρχει ιδανικότερος τόπος από την Ελλάδα και την Κρήτη για να απεξαρτήσει ο σύγχρονος άνθρωπος την ευτυχία από την κατανάλωση. Αρκεί να βάλει σωστά το «ή» και το «και». Τι σημαίνει αυτό; Να μη μαϊμουδίζει παράταιρες μόδες, αλλά να αναδείξει τα μοναδικά δικά του θέλγητρα. Να μη ανοίγει τρύπες για γκολφ ξεριζώνοντας την προστατευμένη χλωρίδα, να μην ανοίγει τρύπες για τεράστιες ΑΠΕ σε γεωπάρκα και περιοχές natura, να μην ανοίγει τρύπες σε θάλασσες και σε στεριές για πετρέλαια. Να ανοίγει τρύπες να σκάβει τη γης για να αναδείξει τα μοναδικά μνημεία που κρύβει αυτός ο τόπος και να αναλογιστεί πως κατάφερναν στις καλύτερες στιγμές τους οι κάτοικοι του να είναι ευτυχισμένοι ζώντας σε αρμονία με τη Φύση, τότε που η Φύση εκτός από δασκάλα και μούσα ήταν κατεξοχήν τροφός που θήλαζε τα παιδιά της.

Ο Αντώνης Ανηψητάκης είναι Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, 

επικεφαλής της Ανεξάρτητης Περιφερειακής Κίνησης 

"Μια Κρήτη Περιβάλλον. Άνθρωπος"