ΤΙ ΚΟΜΜΑ ΘΕΛΟΥΜΕ;

«Μπορεί να υπάρχει λύση καισαρική  χωρίς Καίσαρα. Χωρίς μια μεγάλη

                                 προσωπικότητα ηρωική και  αντιπροσωπευτική»          

               A.Gramsci

  

Του Σήφη Φανουράκη

Στην αριστερά ο «αρχηγισμός» - μετά τη σταλινική περίοδο - δεν έχει μεγάλη παράδοση. Το αρχηγικό κόμμα δεν είναι συσπείρωση ανθρώπων υπό μία χαρισματική προσωπικότητα, όπως νομίζουν πολλοί, που η ύπαρξή του εξαρτάται από αυτήν την προσωπικότητα. Είναι το κόμμα στο οποίο ο αρχηγός, με τις «ικανότητές του», διευθετεί  τις αντιθέσεις και γι’ αυτό η ισχύς του είναι απεριόριστη. Έτσι όμως αναπαράγεται  η δομή του αυταρχικού αστικού κράτους με τον πανίσχυρο πρωθυπουργό ή πρόεδρο.

Μια τέτοια  δομή συνεπάγεται φυσικά και την επικράτηση των προσωπικών επιλογών του εκάστοτε «αρχηγού», αλλά και την απόλυτη ευθύνη του.

Στα αστικά κόμματα η νίκη είναι το «προσωπικό στοίχημα» του αρχηγού, ο οποίος μετά από μια ήττα παραιτείται.

Στα  αριστερά κόμματα όμως δεν υπάρχουν προσωπικά στοιχήματα, γιατί δεν εκχωρούν  τη συλλογική ευθύνη τους σε κανέναν, ούτε το δικαίωμα να παραιτείται όποτε αισθάνεται θιγμένος.

Ο τρόπο εκλογής του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, δεν πρέπει να  θεωρείται αυτονόητος, δηλαδή απ’ ευθείας από τους ψηφοφόρους του. Ένας τέτοιος τρόπος εκλογής επηρεάζει αποφασιστικά ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του κόμματος.

Είναι σαφές ότι, ο  πρόεδρος ενός αριστερού κόμματος, με συλλογική ηγεσία, αποτελεί το πρόσωπο που συντονίζει  τα συλλογικά όργανα σε ηγετικό επίπεδο, συμμετέχει στην  επεξεργασία της πολιτικής του, και έχει την ευθύνη της δημόσιας έκφρασης των αποφάσεων και της δράσης του κόμματος.

Αν είναι έτσι τότε δεν θα πρέπει να αποτελεί « μονοπρόσωπο» όργανο, αλλά να είναι μέρος ενός ευρύτερου συλλογικού οργάνου, που θα εκλέγεται από αντιπροσωπευτικό σώμα που εκλέγεται απευθείας από τη βάση του κόμματος.

Η προώθηση εκλογής  του προέδρου απ΄ευθείας από τους ψηφοφόρους θα λειτουργεί πλέον, ως θεσμοθέτηση μιας μονοπρόσωπης θέσης που θα αντλεί τη νομιμοποίηση των πράξεών  της από ένα όργανο «αόριστο» και θα αποτελεί έναν παράλληλο θεσμό μονοπρόσωπο, τον θεσμό του Προέδρου.

Με λίγα λόγια, ο πρόεδρος θα λειτουργεί ως προσωποπαγές όργανο «δίκην συλλογικού οργάνου», δίπλα σε άλλα συλλογικά όργανα, το σώμα των συνέδρων και την Κ.Ε. εκλεγμένα και αυτά από την ίδια «βάση». Αυτά τα όργανα νομιμοποιημένα από το ίδιο «σώμα» μπορεί να αλληλοαναιρούνται ή και να συγκρούονται.

Άλλωστε αυτό έγινε κανόνας μετά το 1^Ο συνέδριο. Μήπως θα πρέπει λοιπόν να αναρωτηθούμε: τι κόμμα θέλουμε, σε συνδυασμό με το τι πολίτευμα θέλουμε;

Αν το κόμμα έχει ως στόχο, τον μετασχηματισμό της κοινωνίας και την «καταστροφή» του διαχωρισμού της κυρίαρχης εξουσίας από την κοινωνία, τότε είναι αναγκαία  η χειραφέτηση που αποτελεί το  πρώτο βήμα για την κατάργηση του κράτους, ή της εξουσίας μηχανισμών.

Ο σύγχρονος μύθος  του «αρχηγού»  δε  μπορεί να είναι ένα πραγματικό πρόσωπο, ένα άτομο συγκεκριμένο. Μπορεί να είναι μονάχα ένας οργανισμός ένα σύνθετο στοιχείο της κοινωνίας, πού σε αυτό έχει ήδη αρχίσει να συγκεκριμενοποιείται μια συλλογική θέληση, αναγνωρισμένη και συγκεκριμενοποιημένη μέσα στη δράση.

Τον οργανισμό αυτό τον υποδεικνύει ή ιστορική εξέλιξη και είναι το πολιτικό κόμμα, όπου, στον πρώτο του πυρήνα συνοψίζονται τα σπέρματα της συλλογικής θέλησης, που προωθεί μια πλήρη και βαθιά ρήξη με το παλιό σύστημα κοινωνικών σχέσεων και μια οικοδόμηση ενός νέου συστήματος σχέσεων, που αγκαλιάζει το σύνολο των ανθρώπινων σχέσεων.

Άλλωστε, ο Γκράμσι μας υπογραμμίζει ότι η μέθοδος της πολιτικής που διδάσκει ο Μακιαβέλι στηρίζεται στην ιδέα, ότι η πολιτική έχει τη δική της αυτονομία· υπακούει στους δικούς της νόμους μακριά από την παραδοσιακή ηθική και θεωρεί ότι: η πολιτική τοποθετεί τα θεμέλια μιας νέας ηθικής, της οποίας ο στόχος είναι η διάσωση της κοινότητας του κράτους.

Για τον Γκράμσι, ο Ηγεμόνας, είναι ένας διανοούμενος και ηθικός μεταρρυθμιστής· αυτός ο διανοούμενος και ηθικός μεταρρυθμιστής είναι, το κόμμα που αποτελεί έκφραση μιας συλλογικής διαδικασίας προς έναν προσδιορισμένο πολιτικό στόχο.

                                                     

Ο Σήφης  Φανουράκης είναι αρχιτέκτονας