Του Σήφη Φανουράκη
- Η προσήλωση
Η Ευρωπαϊκή Ένωση
συγκροτείται από μία πολυκρατική πολιτική οντότητα των συμβιβασμών, των συμμαχιών και των
μεταρρυθμίσεων. Απαιτεί μια διαρκή διαπραγμάτευση τεχνοκρατικών ελιγμών και λύσεων.
Aφού η Ευρωπαϊκή Αριστερά
έχει επιλέξει να δρα σ' αυτό το ευρωπαϊκό πεδίο, τότε θα πρέπει να επανακαθορίσει και να
προσαρμόσει την τακτική της, επιλέγοντας την στρατηγική των μεταρρυθμίσεων, στα πλαίσια της ευρωπαϊκής
«προσήλωσης».
Είναι δε προφανές ότι,
θα πρέπει να αναμετρηθεί με αυτό το «οικοδόμημα» μόνο μέσα από συμμαχίες με
άλλες συγγενείς πολιτικά δυνάμεις και μέσα στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων. Είναι γνωστό άλλωστε,
ότι το ευρωπαϊκό πεδίο χαρακτηρίζεται από μεταρρυθμίσεις και ακριβώς εδώ προσφέρεται
η Γκραμσιανή στρατηγική, του «πολέμου θέσεων» και όχι η Λενινιστική, του
«πολέμου κινήσεων».
Πάντως η Αριστερά,
είτε επιλέξει το ευρωπαϊκό αφήγημα είτε επιλέξει το αντιευρωπαϊκό μέτωπο (την έξοδο
από την Ε.Ε.), τότε θα πρέπει να είναι έτοιμη να υποστεί τις συνέπειες της επιλογής της. Βέβαια δεν μπορεί από τη μια να επιλέγει την «έξοδο» από την
ευρωπαϊκή δομή, υιοθετώντας την
επιστροφή στο έθνος–κράτος, και από την άλλη να επιζητεί την κοινή δράση με το ευρωπαϊκό προλεταριάτο που έχει
επιλέξει στην πλειονότητά του, την κοινή
δράση του σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και η Ευρωπαϊκή Αριστερά.
Η στρατηγική της
«ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», δυσκολεύει γενικά την Ευρωπαϊκή Αριστερά και
διευρύνει τις αντιθέσεις ιδιαίτερα στην
ριζοσπαστική Αριστερά, η οποία ταλαντεύεται ανάμεσα σε δυο λογικές: την
υιοθέτηση της Ευρώπης του «μεταρρυθμισμού», ή την υιοθέτηση της «εθνικής αναδίπλωσης»
και της τελικής εξόδου από το ευρώ ή την
Ε.Ε.
Από τη μια, η
υιοθέτηση της ευρωπαϊκής «ενωτικής» στρατηγικής
αμφισβητεί, εν μέρει, την «αριστερή ταυτότητα» και ταυτίζεται με την
σοσιαλδημοκρατία: θεωρεί ότι το εργατικό κίνημα και τα κινήματα πολιτών
πιστεύουν σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση, που θα
προσφέρει περισσότερο χώρο για τους λαϊκούς αγώνες με τελικό στόχο, την
ανατροπή της υπάρχουσας πολιτικής της λιτότητας και τη χειραφέτηση του
ευρωπαϊκού Νότου. Από την άλλη, η
υιοθέτηση της αντιευρωπαϊκής στρατηγικής αδυνατεί να πείσει για τη λογική της
«εξόδου» και την στρατηγική της ρήξης. Ταυτίζεται είτε με τον αριστερισμό είτε
με την «εθνική αναδίπλωση». Θεωρεί ότι το ευρώ
αποτελεί την αντανάκλαση των προσδοκιών της αστικής τάξης και το
«εργαλείο» άμυνας απέναντι στην ταξική πάλη. Αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό πεδίο
μεγαλύτερο από το εθνικό «έδαφος» και ακατάλληλο πεδίο της ταξικής πάλης και
πολιτικής. Επίσης θεωρεί ότι, το ενιαίο νόμισμα αυξάνει το χάσμα μεταξύ των
χωρών με αποτέλεσμα να αυξάνει το χάσμα μεταξύ των τάξεων, ικανοποιώντας τις ανάγκες των ισχυρότερων οικονομιών.
- Η ψευδαίσθηση της ανατροπής;
Είναι γνωστό ότι, ούτε
ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε το Κ.Ε.Α. προωθούν «σχέδιο εξόδου» από την ευρωζώνη. Αντίθετα,
εμμένουν δογματικά στην ευρωπαϊκή «προσήλωση» και στην Γραμσιανή λογική του
«πολέμου θέσεων». Τα προγράμματά τους
διαπνέονται από την σοσιαλδημοκρατική «αφήγηση» για την ιδρυτική φύση της Ε.Ε.,
ως οικονομική καπιταλιστική ένωση για τη διασφάλιση της ειρήνης μεταξύ των λαών
της Ευρώπης.
Άλλωστε, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ
όσο και το Κ.Ε.Α. από τη μια αποδέχονται την έλλειψη της νομισματικής κυριαρχίας των χωρών (υιοθετώντας το ευρώ),
ενώ από την άλλη αντιδρούν στην κρίση
χρέους της ευρωζώνης και στις πολιτικές λιτότητας, ιδιαίτερα στις χώρες του
Νότου.
Προβάλλουν δε ως
εναλλακτικό σχέδιο, την εγκατάλειψη των προγραμμάτων λιτότητας και την
αντικατάστασή τους με ένα «σχέδιο ανάπτυξης», στα πλαίσια της υπάρχουσας
οικονομικής δομής και οργάνωσης της κοινωνίας. Και σίγουρα γνωρίζουν την
τεράστια δυσκολία αλλαγής της σημερινής ευρωπαϊκής δομής, χωρίς την συμμετοχή
των μαζών.
Είναι σαφές ότι, αν δεν προτείνουν σταδιακά πολιτικές ικανές
να κινητοποιούν τις μάζες, το σχέδιό τους θα παραμείνει ως μια ψευδαίσθηση της
ανατροπής.
Όμως την στιγμή που
αναγνωρίζουν την κρίσιμη σημασία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τη μελλοντική νίκη
άλλων ευρωπαϊκών κομμάτων, οφείλουν να αναζητήσουν «την εμπειρία των μαζών και των ευρωπαϊκών κινημάτων», συσσωρεύοντας
σταδιακά δυνάμεις με στόχο : την ανατροπή των πολιτικών λιτότητας και την
αντικατάστασή τους, με πολιτικές ανάπτυξης και οικονομικής σύγκλισης, πάνω
σε ένα «άλλο» κοινωνικό και οικονομικό σχέδιο.
Στον ορίζοντα
παρατεταμένων κοινωνικών και πολιτικών αγώνων που στηρίζει το Κόμμα της
Ευρωπαϊκής Αριστεράς, φαίνεται να
διαγράφεται μόνο η «επείγουσα διάσωση» του λεγόμενου πνεύματος του ευρωπαϊσμού.
Έτσι κι αλλιώς, η υπέρβαση του καπιταλισμού είναι εξ ορισμού πέρα από τις
δυνατότητες μιας μεμονωμένης κυβέρνησης, είτε στην Ελλάδα είτε αλλού,
τουλάχιστον για τώρα.
Το πρόβλημα της κρίσης
χρέους στην ευρωζώνη δεν είναι οικονομικό, αλλά πολιτικό. Το ευρώ, όπως
υποστηρίζει ο Ιταλός φιλόσοφος Ν. Fusaro, «δεν είναι απλά ένα νόμισμα. Είναι
ένα πολιτικό σχέδιο. Είναι ένα κοινωνικό πρόγραμμα που μεταμορφώνεται σε ενεργό
ιδεολογικό μηχανισμό».
Επιπλέον το ευρώ
συνέβαλε στην αποσύνθεση της ηγεμονίας της πολιτικής πάνω στην οικονομία και
ευνόησε την κατάληψη της εξουσίας από τους οικονομολόγους τους λεγόμενους
«ειδικούς χωρίς πνεύμα». Άλλωστε η Ευρώπη
σήμερα έχει ενωθεί πάνω στα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στην
οποία πραγματώνεται μέσω της σιωπηρής «βίας της οικονομίας».
Είναι σαφές ότι, μια
τέτοια κατάσταση δεν μπορεί να ανατραπεί
έστω και από έναν «έντιμο συμβιβασμό» του ΣΥΡΙΖΑ, διότι, σ" αυτήν την
περίπτωση: θα επικυρωθεί η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ και θα βοηθήσει τα άλλα
ευρωπαϊκά κόμματα που προωθούν την ίδια στρατηγική, με αποτέλεσμα να ηττηθούν
οι εφαρμοζόμενες πολιτικές λιτότητας σε
μια Ευρώπη που ηγεμονεύεται, κύρια από τη Γερμανία.
Κατά συνέπεια εδώ και
χρόνια οι ευρωπαίοι «εταίροι» εγκατέλειψαν το κριτήριο της ορθολογικότητας.
Καθοδηγούνται μόνο από την ιδεολογία και την πολιτική αλαζονεία της «επιβολής»
μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης με ενιαίο νόμισμα, ως εργαλείο ταξικής επιβολής και
ανισοτήτων μεταξύ Νότου και Βορρά. Θέλουν να επιβάλουν ένα «πολιτικό
μοντέλο» εμμένοντας στο δόγμα των
περικοπών και της λιτότητας.
Πάντως η Ευρωπαϊκή
Αριστερά βρίσκεται σε δυσμενή θέση, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνά ότι, προκαθόρισε
το πεπρωμένο της όποτε έγινε φορέας «ιδανικών εξορθολογισμού» με τα οποία, οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι
νέοι, δεν είχαν καμία σχέση ή σχετίζονταν μόνο σε μία σοσιαλδημοκρατική μεταρρυθμιστική προοπτική.
Και βέβαια αυτή η Ευρωπαϊκή Ένωση «παρακολουθεί» απλώς τον
ανερχόμενο «Τούρκικο επεκτατισμό». Τα περί «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» παραμένουν
ψευδαισθήσεις. Άλλωστε το μόνο που την ενδιαφέρει, ως οικονομική ένωση, είναι:
Τα ενεργειακά κοιτάσματα της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου.
Πάντως, αν ζούσε ο Μπέχτ πάλι θα απαντούσε σε κάποιους
κυβερνητικούς λεονταρισμούς με στολή «παραλλαγής»:
«Μιλάνε για καιρούς
δοξασμένους, και πάλι
(Άννα, μην κλαις)
Θα γυρέψουμε βερεσέ απ' το μπακάλη.
Μιλάνε για του έθνους,
ξανά, την τιμή
(Άννα, μην κλαις)
Στο ντουλάπι δεν έχει ψίχα ψωμί…»
Ο Σήφης Φανουράκης
είναι αρχιτέκτονας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου