Του Φίλιππου Βαμβουκάκη*
- Υπάρχει θέμα παραβατικότητας, βίας και ασφάλειας και σε τι
συνίσταται;
- Το μεγάλο πρόβλημα
εστιάζεται στις πολιτικές και μάλιστα σε αυτές που ευνοούν και αυξάνουν τις
κοινωνικές ανισότητες!
Η ασφάλεια του πολίτη δεν είναι μονοσήμαντη έννοια και δεν
έχει να κάνει τόσο με την καταστολή και την αστυνόμευση, όσο κυρίως με τη «σιγουριά» που πρέπει να νοιώθουν οι
πολίτες σε βασικούς τομείς διαβίωσης, όπως είναι το περιβάλλον, η υγεία, η
εργασία, οι μισθοί καθώς και η καθολική και ισότιμη πρόσβαση στα κοινωνικά
αγαθά.
Σήμερα, οι συνθήκες υγειονομικής κρίσης εργαλειοποιούνται προκειμένου να επιτευχθεί η «πειθάρχηση» της κοινωνίας, μέσα από ένα καθεστώς φόβου, αυξανόμενου περιορισμού των δημοκρατικών ελευθεριών και ωμής καταστολής.
Αυτό προβάλλεται από τον προπαγανδιστικό μηχανισμό «ως λαϊκή απαίτηση» και ως «συναίνεση». Σε σφυγμομετρήσεις της «κοινής γνώμης», στο ερώτημα της αυξημένης αστυνόμευσης η απάντηση είναι θετική. Αποτελεί όμως το ένα και μοναδικό ερώτημα που συνήθως έπεται ενός καταιγισμού ειδήσεων περί ανομίας, αναρχίας και παραβατικότητας. Ποτέ όμως δεν τίθεται πχ το ερώτημα:
- αστυνόμευση ή κοινωνικό κράτος;
- Αστυνόμευση και καταστολή, ή ευρείας κλίμακας πολιτικές κοινωνικής ένταξης και άμβλυνσης των ανισοτήτων;
Έτσι βιώνεται πλέον ως
κανονικότητα, μια «ακρωτηριασμένη δημοκρατία εκτάκτου ανάγκης», τόσο από αυτούς που τους ασκείται
βία, όσο και από εκείνους που την παρακολουθούν να εκτυλίσσεται ως παθητικοί «εκστασιασμένοι»
θεατές στις οθόνες.
Η κύρια βία όμως -συνεχής
και τραυματική-, είναι η αυξανόμενη κοινωνική περιθωριοποίηση και ο κοινωνικός
αποκλεισμός.
Σήμερα το μήνυμα της πειθάρχησης εκπέμπεται με ποικίλους τρόπους: επεμβάσεις «σωφρονισμού» της νεολαίας σε κινηματογράφους, ωμή καταστολή σε καταλήψεις και σε «άντρα της αναρχίας», αλλά και σε «κανονικές» πλατείες, σε στέκια, ακόμα και σε σπίτια ανυποψίαστων πολιτών…
Είναι μια γενικευμένη επίδειξη ισχύος, που καμία σχέση δεν έχει ούτε με την ασφάλεια των πολιτών, ούτε με την αποστολή της αστυνομίας!
Ο πολίτης
«εκπαιδεύεται» να θεωρεί ως «φυσιολογικό» αυτό το καθεστώς βίαιης επιβολής της
κρατικής εξουσίας και όχι τον δημοκρατικό διάλογο και την επιδίωξη συναινέσεων.
Υπάρχει μια μεγάλη ευκολία έκδοσης «διαταγών» -πολλές φορές
απευθείας από το αρχηγείο της αστυνομίας-, περί απαγόρευσης «εις άπασαν την
επικράτειαν των συναθροίσεων άνω των τριών ατόμων»…κτλ, καθώς και γενικότερης καταπάτησης
των δημοκρατικών ελευθεριών-δικαιωμάτων, που έρχονται σε αντίθεση και με το
ίδιο το σύνταγμα της χώρας…
Από την άλλη δεν επιδεικνύεται ο ίδιος ζήλος στην επίλυση
κρίσιμων κοινωνικών ζητημάτων, (φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός κτλ) με
αποτέλεσμα την υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής.
Άρα οι επικλήσεις για
ενότητα, είναι τουλάχιστον υποκριτικές και φυσικά αντιμετωπίζονται με θυμηδία
αλλά και οργή από την πληττόμενη κοινωνική πλειοψηφία.
Πολλαπλασιαστικά ως προς την άσκηση υπέρμετρης βίας από τα σώματα ασφαλείας επιδρά μια ανήθικη, όπως και επικίνδυνη πλευρά της πολιτικής, που χαϊδεύει τα κατώτερα ανθρώπινα ένστικτα, λειτουργώντας ως θρυαλλίδα απελευθέρωσης της πιο ακραίας επιθετικότητας: είναι το «κανάκεμα», η κολακεία και το πονηρό «κλείσιμο του ματιού»…
Πρόκειται
γι’ αυτές τις επικίνδυνες «μεθόδους» τόνωσης του φρονήματος των σωμάτων ασφαλείας,
που ευδοκιμούν στη γκρίζα ζώνη ιδιότυπων «άγραφων κανόνων», διαμορφώνοντας
νοοτροπίες ασυδοσίας και παραβατικής συμπεριφοράς, οι οποίες συνδέονται άμεσα με
κατά καιρούς δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας. Σε ελεύθερη μετάφραση ερμηνεύονται
ως εξής: «τώρα μπορούμε επιτέλους να δράσουμε», «τώρα δε μας εμποδίζει
κανένας»… Δηλαδή ούτε και ο νόμος ο
ίδιος!
- Ποιό όμως είναι το
αποτέλεσμα αυτών των πρακτικών; - Το βλέπουμε καθημερινά και ξεπερνά το όριο του
ευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αυτών που δέχονται τη βία και αυτών
που την ασκούν!
Είναι αυτή κυρίως η νοοτροπία η οποία απαξιώνει την εικόνα
των αστυνομικών, ως ομάδων κρούσης ενός αυταρχικού κράτους, στα μάτια του
κοινωνικού συνόλου. Επιδρά δηλαδή εξισωτικά και ισοπεδωτικά: Το κοινό «χωνεύει» την καταστολή παίρνοντας
το μήνυμα, ότι όλα τα ζητήματα μπορούν και οφείλουν να αντιμετωπίζονται με
αυτόν τον τρόπο.
Το σκηνικό γενικευμένης σύγκρουσης εμπεδώνεται και μέσω της
«στρατιωτικοποίησης» της αστυνομίας, που
αντανακλάται και στην εξωτερική εμφάνιση των αστυνομικών δυνάμεων καταστολής.
Εάν όμως η οργανωμένη πολιτεία επιλέγει κύρια να καταστέλλει,
να απαγορεύει, να επιβάλλει και να εκδικείται αντί να διαβουλεύεται, αυτό αποτελεί μια προδιαγεγραμμένη πορεία δίχως
επιστροφή, προς τον γενικότερο εκβαρβαρισμό και εκφασισμό της κοινωνίας και του
κράτους.
Το «νόημα» «πιάνουν» αμέσως ποικίλες ομάδες, που «σαν έτοιμες
από καιρό», αρπάζουν τη σκυτάλη, για να συγκρουστούν «τυφλά», με αυτό που
εννοούν κατεστημένο…
Μήπως όμως αυτή είναι τελικά και η πολιτική επιδίωξη; «Ο νοών
νοείτω και ουαί τω ανοήτω»…
* Ο Φίλιππος Βαμβουκάκης είναι Κοινωνικός και πολιτικός επιστήμονας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου