Η ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ

Του Σήφη Φανουράκη

Στις αυτοδιοικητικές εκλογές, περισσότερο από καθετί άλλο, είναι εμφανές το «πολιτικό άλγος» που εγκλωβίζει πολλούς στο δίλημμα,  «να ψηφίσω τον ήδη αυτοδιοικητικό άρχοντα ή  να απέχω.  Άλλωστε δεν έχω βρει άλλον να τον αντικαταστήσω». Και αυτό λέγεται: γνωστική ασυμφωνία.

Η «γνωστική ασυμφωνία» είναι ένας επιστημονικός όρος της ψυχολογίας, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το ψυχολογικό φαινόμενο της δυσφορίας, του στρες και των αρνητικών συναισθημάτων όπως,  ντροπή, έκπληξη, θυμός, ενοχή, που βιώνει ένας άνθρωπος, όταν τα γνωστικά στοιχεία: υπάρχουσες αξίες, πεποιθήσεις, στάση ζωής, σκέψεις και ιδέες,  συγκρούονται ή ανατρέπονται από νέες «πεποιθήσεις ή επιβολές». 

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα γνωστικής ασυμφωνίας είναι από τους μύθους του Αισώπου, με την ιστορία της αλεπούς και τα ξινά σταφύλια. Η αλεπού, όσο και αν προσπαθούσε, δεν μπορούσε να φτάσει τα σταφύλια. Γι' αυτό εφεύρε  δικαιολογία στον ίδιο της τον εαυτό, ότι δεν της άρεσαν τα σταφύλια, γιατί ήταν ξινά.Στο συγκεκριμένο παράδειγμα φαίνεται το γιατί κάποιοι άνθρωποι, προκειμένου να καλύψουν την αδυναμία τους, απαξιώνουν το αντικείμενο που ποθούν.

Και από τότε λέμε το γνωστό: «Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια…»

Είναι σαφές ότι κανείς στη ζωή δεν αντέχει να ζει με ψευδαισθήσεις. Όσο παράλογη κι αν είναι η συμπεριφορά των ανθρώπων, πάντα υπάρχει μια «υγιής νησίδα» στον ψυχισμό,που«φιλοξενεί» τον ορθολογισμό. Στις τωρινές συνθήκες, η αλήθεια και ο πολιτικός ορθολογισμός θα μπορούσαν να ωφελήσουν αλλά τα εμποδίζει η «γνωστική ασυμφωνία».

«Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα μικρό καλάθι»,  λέει η παροιμία. Αυτό θα πρέπει να το γνωρίζουν καλά τα μέλη μιας πολιτικής ομάδας (κόμματος) όταν ακούν την «ηγεσία» τους να κομπορρημονεί ασύστολα.

Πολιτική ηγεσία εννοούμε, το «πολιτικό ντόπιο προσωπικό», που συγκροτεί σήμερα μια περιφερόμενη «τάξη» αρμοδίων και αναρμόδιων, που έχουν στελεχώσει διάφορες «θέσεις» εξουσίας και το οποίο μετακινείται χωρίς καμία δέσμευση απέναντι στο πολιτικό και κοινωνικό σώμα από το οποίο προέρχεται.

Τώρα και ένα χρόνο «τσαμπουκαλεύεται» στον πρόεδρο του κόμματος για την «επιλογή» στήριξης της υποψηφιότητας Αρναουτάκη. Και τώρα που η επιλογή στήριξης  «επιβάλλεται», με την ουρά στα σκέλια θα καταπιεί ότι έλεγε και θα υποταχθεί, ως κανονική γραφειοκρατία, για το καλό του κόμματος βέβαια !

Άλλωστε, όλοι αυτοί αγνοούν, εκτός των άλλων, ότι,  ο «παλιός» ψηφοφόρος  που ψηφίζει τώρα το λεγόμενο «νέο», προειδοποιεί ότι: «Εγώ ειμί η θύρα· δι’ εμού εάν τις εισέλθει, σωθήσεται, και εισελεύσεται και εξελεύσεται, και νομήν ευρήσει».

Οι απαρτίζοντες αυτή την «ντόπια ηγεσία» έπεισαν τα μέλη να τους εμπιστευτούν. Έτσι, όσοι τους ψήφισαν και βλέπουν την «πολιτική τους συμπεριφορά» μπορεί να αναρωτιούνται: «με εμπαίζουν μήπως σε τέτοιο βαθμό; Αν είναι έτσι, μήπως είμαι ηλίθιος ;»

Και όμως προκύπτουν  οι υποθετικές απαντήσεις: «η ηγεσία έχει δίκιο. Της επιβάλλουν τα κυβερνητικά κλιμάκια, το κόμμα, ο Τσιπρας να αποδεχτεί την στήριξη.  Με κορόιδεψε πουλώντας προσχηματική αντίσταση ; Άρα, είμαι ηλίθιος; Δεν μπορεί να είμαι ηλίθιος. Ή μήπως είμαι;  Δεν ξέρω τι να ψηφίσω. Δε θα ψηφίσω. Απογοητευμένος και προδομένος ήμουν πάντα. Γι’ αυτό τους  εμπιστεύτηκα. Και ποιον να ψηφίσω;  Δεν θα ψηφίσω κανέναν.

Ο φαρισαϊσμός παίζει το γνωστό πλέον σε όλους παιχνίδι  της αποποίησης ευθύνης όπου, ο πιο εύκολος τρόπος να απενοχοποιηθεί κάποιος για τις πράξεις του είναι, να ρίξει την ευθύνη  στις  αντικειμενικές συνθήκες λέγοντας το μεγαλύτερο ψέμα : δεν υπήρχε  άλλη επιλογή.  
Έτσι, η «γνωστική ασυμφωνία» τόσο της ηγεσίας όσο και των μελών είναι πιο εμφανής, όταν οι πεποιθήσεις είναι αντίθετες με τις επιλογές ενώ οι πράξεις, διαψεύδουν.

Μερικές φορές ο άνθρωπος πείθει τον εαυτό του για αυτό που νομίζει ότι θέλει και θεωρεί  σωστό. Καταλήγει σε σύγκρουση ανάμεσα στο τι «θέλει» και το τι «πρέπει». Όμως, η εσωτερική γνωστική σύγκρουση που επιλύεται με ψέματα, μπορεί να καταλήξει σε ψυχώσεις.

Η «ντόπια ηγεσία» μοιάζει με κάποιο που συμμετέχει σε ένα διαγωνισμό ομορφιάς, και πιστεύει ότι είναι χαρισματικός. Ο ενδεχόμενος αποκλεισμός του από τον διαγωνισμό τον οδηγεί, να κατηγορεί   όλους όσους θεωρεί ότι μπαίνουν ανάμεσα σε αυτόν και το όνειρο του !

Από την άλλη βέβαια, είναι οδυνηρό να σου λέει κάποιος ότι δεν έχεις ταλέντο σε κάτι το οποίο έχεις επενδύσει τόσα πολλά.  Αλλά ως γνωστον, Ό,τι σπείρεις θα θερίσεις. 

Και βέβαια, ο σημερινός κομματικός μηχανισμός είναι ανίκανος, όχι μόνο να παράγει πολιτική στο Νομό, αλλά και να διαχειριστεί την κυβερνητική πολιτική.

Δεν γνωρίζει καν τι σημαίνει «απόδοση» και πιστεύει  ότι αποδίδει μόνο και μόνο επειδή ιδροκοπά, φωνασκεί  και τρέχει  από το πρωί ως το βράδυ φραξιονίζοντας και φυσικά με το αζημίωτο.

                                                                      

Ο Σήφης  Φανουράκης είναι αρχιτέκτονας