#ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ ... ΔΕΝ ΥΠΟΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗ ΒΙΑ...

* Της Σταυρούλας Μήλιου

«Δεν μπορούσα να ανεχτώ άλλο αυτή την κατάσταση, είχα φτάσει στα όρια μου. Είπα στον εαυτό μου ότι κάτι τέτοιο δεν άξιζε ούτε σε εμένα ούτε στο παιδί μου. Θα έκανα τα πάντα για να έχω την αξιοπρέπεια μου και τον αυτοσεβασμό μου»

….μαρτυρία θύματος ενδοοικογενειακής βίας, όπως η ίδια είπε στο Αθηναικό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και δημοσιεύτηκε στο  CNNGreece στις 25-11-2019.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας βία ορίζεται ως «η σκόπιμη χρήση της φυσικής δύναμης ή της εξουσίας ενός ατόμου πραγματικής ή απειλής κατά του εαυτού του, κατά ενός άλλου ατόμου ή κατά ομάδας ή της κοινότητας, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη πιθανότητα να προκαλέσει τραυματισμό, θάνατο ή ψυχική βλάβη, διαταραχή στην ανάπτυξη ή αποστέρηση».

Πιο συγκεκριμένα βία θεωρείται η οποιαδήποτε λέξη ή πράξη που στόχο έχει την εκ προθέσεως υποτίμηση ή επιβάρυνση του ατόμου σε σωματικό, συναισθηματικό ή ψυχολογικό επίπεδο.

Ο Νόμος 3500/2006 θεωρεί ως ενδοοικογενειακή βία την τέλεση της όποιας αξιόποινης πράξης σε βάρος μέλους της οικογένειας και την απαγορεύει. Με το άρθρο 3 η ενδοοικογενειακή βία θεωρείται κριτήριο του ισχυρού κλονισμού του γάμου. Με το άρθρο 4 ο νόμος απαγορεύει τη σωματική βία εις βάρος ανηλίκου ως μέσο σωφρονισμού. Με το άρθρο 8 ορίζει ως παράνομο τον εξαναγκασμό σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ακόμα και ανάμεσα στους συζύγους.

Η βία έχει δύο πρόσωπα, αυτό του θύτη και αυτό του θύματος. Αυτά βρίσκονται σε άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ τους, δημιουργώντας τον κύκλο της βίας. Ο θύτης δρα και το θύμα ανέχεται.

Γυναίκες αποτελούν τα θύματα της βίας 7 στα 10 περιστατικά. Στην Ελλάδα από το 2014-2018 έχουν επίσημα καταγραφεί 13.000 περιπτώσεις.Καταγγέλλονται ένα στα είκοσι περιστατικά. Πολλά από αυτά καταγράφονται ως μικροατυχήματα στα δημόσια νοσοκομεία.

Σύμφωνα με μία ευρωπαϊκή μελέτη που έγινε αναφορικά με τις έφηβες γυναίκες, στην οποία συμμετείχε το εργαστήριο υγείας και οδικής ασφάλειας του ΕΛ.ΜΕ.ΠΑ με δέκα ευρωπαϊκές χώρες (και αυτή δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών 19-1-2020), υπάρχει αύξηση του ποσοστού καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας στην Κρήτη. Τα ποσοστά αφορούν κατά 52% το Ηράκλειο, κατά 30% τα Χανιά, 10% το Ρέθυμνο και 8% το Λασίθι. Τα αιτήματα αφορούν την ψυχοκοινωνική στήριξη και τη νομική βοήθεια. Οι γυναίκες αυτές κατά 63% ήταν έγγαμες με παιδιά και ανήκαν στην ηλικία των 25-39 ετών. Ένα μεγάλο ποσοστό ήταν άνεργες. Στην Κρήτη καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά κακοποίησης. Ο μέσος όρος των ευρωπαϊκών χωρών στη σεξουαλική κακοποίηση εφήβων είναι 32% ενώ στην Κρήτη 45,5%.

Συγκλονίζουν τα στοιχεία που δίνει ο ΟΗΕ σχετικά με τις γυναικοκτονίες: Καθημερινά δολοφονούνται 137 γυναίκες ανά τον κόσμο από το σύντροφο ή κάποιο συγγενή τους. «Το σπίτι είναι  το πιθανότερο μέρος διάπραξης εγκλήματος εις βάρος μίας γυναίκας». Περισσότερες από τις μισές από τις 87.000 που δολοφονήθηκαν το 2017 έπεσαν νεκρές από τα χέρια των στενών τους συγγενών. Από αυτές σχεδόν 30.000 σκοτώθηκαν από το σύντροφο τους και άλλες 20.000 από συγγενή τους.

Η γραμμή  “SOS 15900” από τον Μάρτιο 2011, που ξεκίνησε τη λειτουργία της, έχει δεχτεί 37482 κλήσεις. Στη βία κατά των γυναικών όλες είναι ευάλωτες, καθώς δεν εξαιρούνται γυναίκες με υψηλό εκπαιδευτικό ή οικονομικό επίπεδο ούτε άλλες.

Αυτή την περίοδο, λόγω πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο «ενδοοικογενειακή βία και κορονοιός». Ο εγκλεισμός μέσα σε ένα σπίτι με το θύτη είναι συχνά μαρτύριο. Ο περιορισμός έχει τεθεί ως το βασικό μέτρο πρόληψης. Οι γυναίκες παραμένουν στο σπίτι, απομονώνονται ακόμα περισσότερο από τους χώρους εργασίας και την ευρύτερη κοινωνική ζωή. Οι σύντροφοι αποκτούν μεγαλύτερο έλεγχο της ζωής τους και η βία επιδεινώνεται. 

Συχνά ο εγκλεισμός αποτελεί την αφορμή να εκδηλωθούν σοβαρές δυσκολίες στις σχέσεις και την επικοινωνία των μελών μεταξύ τους αλλά και προσωπικές συναισθηματικές ή άλλες. Επιβαρυντικοί παράγοντες του φαινομένου είναι οι απολύσεις και όλα τα επακόλουθα μιας  δριμείας κοινωνικής κρίσης που φαίνεται ότι ακολουθεί. Τα παιδιά εκτίθενται σε περιβάλλον βίας και χωρίς επαρκείς διεξόδους, το βιώνουν ακόμα εντονότερα. Πολλές φορές είναι τόση η ένταση και η επιβάρυνση των παιδιών που σηκώνουν τα ίδια το βάρος μιας καταγγελίας.

Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Οι πληροφορίες που φτάνουν στις γραμμές SOS είναι ανησυχητικές: «Σαράντα περιστατικά καταγράφηκαν συνολικά στα Επείγοντα Ορθοπεδικά Ιατρεία του Γενικού Κρατικού Νίκαιας (σε πρόσφατη εφημερία). Τα πέντε από αυτά ήταν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Η αναλογία πριν τα περιοριστικά μέτρα ήταν δύο στα τριακόσια περίπου μίας φυσιολογικής εφημερίας. Μόνο μία από τις πέντε γυναίκες ζήτησε να εξεταστεί και από ιατροδικαστή. Οι υπόλοιπες γύρισαν πίσω στην καραντίνα…και στους τυράννους τους.» (δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών 29-3-2020).

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες απηύθυνε έκκληση παγκοσμίως για την προστασία των γυναικών και των νεαρών κοριτσιών που βρίσκονται στο σπίτι, αφού είναι εκτεθειμένες συχνά στη βία πιο πολύ παρά ποτέ τις μέρες της καραντίνας.

Σύμφωνα με  δημοσίευση στην εφημερίδα «Έθνος» στις 10-4-2020, στην Ιταλία τις πρώτες 22 μέρες της καραντίνας το μήνα Μάρτιο, η αστυνομία κατέγραψε μείωση των καταγγελιών κατά 50% συγκριτικά με τα αντίστοιχα περσινά ποσοστά. Στην Ισπανία το ίδιο διάστημα οι συνομιλίες στη γραμμή βοήθειας αυξήθηκαν κατά 270%, ενώ έγιναν και 11 γυναικοκτονίες. Στη χώρα μας έχουν καταγραφεί τρεις δολοφονίες γυναικών το διάστημα της καραντίνας.

Σε καμία περίπτωση το #Μένουμε σπίτι δεν σημαίνει υπομένουμε τη βία.

Ζητάμε οι ίδιοι βοήθεια ή στηρίζουμε δικούς μας ανθρώπους να ζητήσουν, σε περίπτωση ανάγκης

Παίρνουμε τηλέφωνο τη γραμμή 15900 ή στέλνουμε email στη διεύθυνση sos15900@isotita.gr

Απευθυνόμαστε στην οποιαδήποτε υπηρεσία κοντά μας, ζητώντας βοήθεια ή στο 100.

                                     

*Η Σταυρούλα Μήλιου είναι κοινωνική λειτουργός στο ΚΟ.ΚΕ.Ψ.Υ.Π.Ε Βενιζελείου Νοσοκομείου-Νηπιαγωγός